Bu soru yalnızca bir okul tercihi değil; aynı zamanda ailelerin hayata, eğitime, geleceğe dair bakış açısını, imkânlarını ve önceliklerini gözler önüne seren bir karar aşamasıdır.

Pek çok veli, özel okulun sunduğu konforu, bireysel ilgiyi, yabancı dil ve sosyal etkinlik imkânlarını cezbedici bulsa da; aynı şekilde bir başka grup, devlet okullarının akademik kadrosuna ve koşullar ne olursa olsun sürdürülebilirliğine güven duyuyor.

Tüm bunların ötesinde, devlet okullarında eğitimin “teoride de olsa” parasız olması, kararı etkileyen en önemli unsurlardan biri.
Özel okullar, aile bütçeleri için zaman zaman ağır bir yüke dönüşürken; devlet okulları sınırlı kaynağı verimli kullanma yolunu açıyor. Ancak bu noktada, “devlet okuluna gönderirim ama özel ders desteği alırız” gibi alternatif planlamalar da sıkça gündeme geliyor.

KARAR VERİRKEN NELERE BAKMALI?

Her şeyden önce, hangi kademeye kayıt yapılacağı önemli.
İlkokul kademesinde, devlet okulundan alamayacağınız neleri özel okullar size sunuyor?

Bu soruya eğitim odağında cevap verilecek olursa, öncelikle yabancı dil eğitimi noktasında özel okulların öne çıktığı söylenebilir.
Ancak bir başka acı gerçek de şu: Pek çok özel okulun verdiği yabancı dil eğitimi, velilerin beklentilerini karşılayamıyor. Bu konu, okuldan bağımsız olarak ülkece hâlâ çözülememiş bir mesele.

Fakat şunu net şekilde söylemek mümkün:
Devlet ilkokullarındaki ders saati ve imkânlar, dışarıdan bir takviye olmadan yabancı dili öğrenmeyi neredeyse imkânsız kılıyor.

Bu durumda, çocuklarını yabancı dile erken yaşta başlatmak isteyen veliler; devlet okulunu tercih ettiklerinde genellikle kurs, özel ders veya online dil platformlarına yöneliyorlar.

YABANCI DİL TEK KRİTER DEĞİL

Özel okul kararı verirken velilerin dikkat ettiği bir diğer önemli konu ise, günlük ders saatlerinin uzunluğu.
Özellikle karı-koca çalışan çiftler, devlet okulunun erken biten saatlerinden sonra çocuklarını alacak bir yer bulmakta zorlanıyor.
Özel okullar ise etüt sistemleriyle çocukları, ailelerin mesai saatine kadar okulda tutabiliyor.
Bu da özel okulu, sadece eğitim değil aynı zamanda güvenli zaman yönetimi açısından da cazip hale getiriyor.

Kısacası, özel okul kararı yalnızca akademik kaliteye bağlı bir tercih olmaktan çıkıyor.

ERKEN YAŞTA ÇEKİRDEKTEN NETWORK İMKÂNI

Özel okul tercihinde bazı ailelerin motivasyonlarından biri de, çocuklarına erken yaşta sosyal çevre ve network kazandırma arzusu.
Özellikle büyük şehirlerin dış veya kırsal mahallelerinde yaşayan veliler, çocuklarının sosyokültürel olarak kendilerine benzer ailelerin çocuklarıyla bir arada olmasını istiyor.

Bu her zaman açıkça dile getirilmese de, çok göç alan semtlerde maddi durumu özel okul ücretini karşılayabilen veliler, devlet okullarını “karışık” bulup daha rafine buldukları özel kolejlere yöneliyorlar.

Ancak bu durum, demografisi daha oturmuş bölgelerde geçerli değil.
Bu tür bölgelerdeki devlet okulları, mahalle sakinlerinin desteğiyle neredeyse özel okulları aratmayan koşullar sunabiliyor.

Ev fiyatları, yaşam maliyeti ve kira düzeyleri gibi göstergelerin yüksek olduğu ilçelerdeki devlet okullarına talep genellikle yoğun oluyor.
Bu durumda eğitimli ve sosyokültürel olarak üst düzey aileler, çocuklarını bu okullara kaydettirmeyi tercih ediyor.

Fakat bunun da gizli maliyetleri var.

DEVLET OKULU GERÇEKTEN "ÜCRETSİZ" Mİ?

Her ne kadar Türkiye'de devlet eğitimi ücretsiz olsa da, pratikte işler farklı ilerliyor.
"Bağış" adı altında alınan rakamlar, bazı devlet okullarının kendi imkânlarını artırmasına olanak sağlıyor.

Bu okullar, devletin sağlamadığı bazı hizmetleri bu kaynaklarla karşılıyor.
Ancak bu sistem, kontrol edilebilirlikten uzak olduğu için tartışmalı bir alan haline geliyor.

Yine de yılların getirdiği alışkanlıklarla, veliler razı, okullar razı, sistem razı hale gelmiş durumda.

SONUÇ OLARAK...

Devlet mi özel mi kararını etkileyen çok sayıda değişken var:
Çocuğun hangi kademeye başlayacağı, yaşanılan muhit, karar verilecek okulun demografisi, velinin okuldan beklentisi…

Her okulun niteliği, bulunduğu ilçe, okul idaresi, öğretmen profili ve kurum kültürüyle şekillenir.
Bu nedenle “özel okullar böyledir” veya “devlet okulları şöyledir” gibi genellemeler pek sağlıklı değil.

Doğru okul, çocuğun ihtiyacı, ailenin öncelikleri ve okulun sundukları arasındaki dengeyle bulunur.
Ve evet, bazen en “özel” okul, devletin ta kendisidir. Bazen de tam tersi.

O hâlde mesele okulun özel mi devlet mi olduğu değil;
“Bu okul bizim için doğru okul mu?” sorusuna verilecek cevapta saklıdır.